A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P R S T U W Z Ź Ż

Podstawa teoretyczna

     Aby można było stworzyć słownik frazeologicznych jednostek archaicznych, należało najpierw dokonać kilku uściśleń teoretycznych. Trzeba było więc odpowiedzieć na pytania, czym jest związek frazeologiczny, jakie jednostki uznać można za frazeologizm oraz która typologia znalazła się u podstaw opisu poszczególnych artykułów hasłowych.

 

     Typologia Anny Pajdzińskiej i Andrzeja Marii Lewickiego dzieli związki frazeologiczne po pierwsze, ze względu na funkcję pełnioną przez daną jednostkę w wypowiedzeniu, na: frazy mające postać zleksykalizowanego zdania (które nie wymagają uzupełnienia żadną częścią zdania), zwroty będące ekwiwalentami czasowników (które wymagają uzupełnienia o podmiot lub dopełnienie), wyrażenia rzeczownikowe funkcjonujące w wypowiedzitak jak rzeczowniki, wyrażenia określające jako odpowiedniki przymiotników, przysłówków, liczebników (należą do nich również wyrażenia porównawcze), wskaźniki frazeologiczne, które pełnią funkcje przyimków, spójników, partykuł; po drugie, badacze podzielili frazeologizmy według kryterium semantycznego na idiomy, czyli jednostki charakteryzujące się globalnością znaczenia, a więc takie, w których znaczenie nie jest wywiedzione z sumy znaczeń poszczególnych elementów składowych, oraz frazemy, czyli związki nieregularne znaczeniowo, których sens mieści w członie nadrzędnym semantycznie. W Słowniczku frazeologizmów zapomnianych zwroty, wyrażenia rzeczownikowe, wyrażenia określające, frazy i wskaźniki frazeologiczne traktowane są pod względem semantycznym jako idiomy, jeśli ich znaczenie jest globalne, i nie jest to odnotowane. Jeśli natomiast jednostka jest nieregularna semantycznie, określona zostaje jako frazem, z pominięciem jej cech morfologiczno-syntaktycznych.

 

     Zatem: za związek frazeologiczny uznana została utrwalona społecznie jednostka, będąca połączeniem co najmniej dwóch wyrazów, która wykazuje w jakimś sensie nieregularność (formalną, składniową, semantyczną, kontekstową), mająca charakter nieciągły (człony składowe nie muszą występować po sobie linearnie) i dająca się opisywać w formie słownikowej, a nie poprzez reguły gramatyczne i paradygmatyczne, a także funkcjonująca w zdaniu tak jak wyraz.

Przyjaciele słowniczka

to_top