1) na daleką ‘na dłuży okres w przyszłości, na przyszłość’. Wyrażenie określające.
2) pot. na ef, ef ‘bardzo dobrze’. Wyrażenie określające.
3) na (gorącym) prawie ‘zaskakiwać kogoś w chwili popełniania nagannego czynu, uzyskując w ten sposób pewny dowód, że właśnie ta osoba jest sprawcą’. Wyrażenie określające. ♦ (Chwytać, łapać, przyłapywać kogoś) na (gorącym) uczynku.
4) pot. na łap, cap ‘w pośpiechu, bez namysłu, bezładnie, niestarannie, niedbale’. Wyrażenie określające. ♦ Na łapu-capu.
5) książk. na łonie Morfeusza ‘we śnie’. Wyrażenie określające. Morfeusz ‘grecki bóg snu i marzeń sennych’. ♦ W objęciach Morfeusza.
6) na olaboga ‘a) niedbale, byle jak, szybko, bez zastanowienia, b) nie zważając na nic’. Wyrażenie określające. Olaboga ‘daw. wykrzyknik używany na wyrażenie strachu, zdziwienia, zniecierpliwienia itp.’.
7) na opaku ‘nie tak, jak należy, na odwrót, przeciwnie’. Wyrażenie określające. ♦ Na opak.
8) pot. na optykę ‘na pozór’. Wyrażenie określające. Optyka ‘książk. sposób widzenia czegoś, wygląd czegoś, perspektywa’. ♦ Na oko.
9) na patatajkę ‘w tej chwili’. Wyrażenie określające. Patatajka ‘dźwiękonaśladowcze: tętent pędzącego konia’.
10) na pierwsze zawołanie ‘w każdej chwili’. Wyrażenie określające.
11) na podoręczu, na podręcz ‘przygotowane do natychmiastowego użycia, w pogotowiu’. Wyrażenie określające. Podoręcze, podręcze ‘daw. to, na czym opiera się ręka; poręcz przy krześle, fotelu itp.’. ♦ Pod ręką; mieć coś na podorędziu.
12) na podziw ‘zadziwiająco, zdumiewająco, niespodziewanie, niezwykle’. Wyrażenie określające. ♦ Nad podziw.
13) na pokładankę (dać, dostać) ‘w pozycji rozciągniętej, leżącej, dla wymierzenia kary cielesnej’. Wyrażenie określające (zwrot). Pokładanka ‘rozłożenie dla wymierzenia kary cielesnej’.
14) na prostaki ‘prosto, na przełaj’. Wyrażenie określające. Prostak ‘przest. człowiek prosty, należący do ubogiej i nieoświeconej warstwy społecznej traktowanej dawniej jako niższa; człowiek z gminu’.
15) na przejmy, w przejmy ‘kolejno’. Wyrażenie określające. Przejma ‘poprzeczny element konstrukcyjny, występujący w układzie co najmniej trzech elementów podłużnych, jednego krótszego i dwóch dłuższych; przejmuje obciążenie elementu krótszego i przenosi je na pozostałe’.
16) na przemiany ‘zastępując jedno drugim; raz jedno, raz drugie’. Wyrażenie określające. ♦ Na przemian.
17) na przepych ‘siląc się na wystawność’. Wyrażenie określające.
18) na prześcigi ‘starając się wzajemnie prześcignąć’. Wyrażenie określające. Prześcigi ‘daw. a) prześcignięcie, wyprzedzenie, b) wyścigi, ściganie się’. ♦ Na wyścigi.
19) na przykładek, przykładkę ‘dodatkowo, jako dodatek’. Wyrażenie określające. Przykładek ‘daw. zdrob. od rzeczownika przykład’; przykładka ‘daw. to, co się przykłada, dodaje; dokładka’. ♦ Na dodatek; na dokładkę.
20) na przypadek czegoś ‘jeśli to będzie potrzebne’. Fraza. ♦ Na wypadek czegoś; w razie czego.
21) na przyprzążkę ‘(robić coś) dodatkowo, pobocznie’. Wyrażenie określające. Przyprzążka ‘przyprzężenie dodatkowego konia do wozu lub innego pojazdu’.
22) na pudy czegoś ‘w dużej ilości, pod dostatkiem’. Wyrażenie określające. Pud ‘dawna rosyjska jednostka ciężaru równa 16,38 kg’. ♦ Nudy na pudy.
23) na ręby ‘na lewą stronę’. Wyrażenie określające. Ręby ‘druga strona sukna’.
24) na stojączkę ‘w pozycji stojącej, stojąc’. Wyrażenie określające. ♦ Na stojąco.
25) na traf (szczęścia) ‘losowo’. Wyrażenie określające. ♦ Na chybił trafił.
26) na uczynku ‘a) w chwili popełnienia czynu (zwykle przestępczego, niewłaściwego), b) w chwili stawania się czegoś’. Wyrażenie określające. ♦ Na gorącym uczynku.
27) gwar. na wyprzodki, wyprzódki; na wyprzodek, wyprzód ‘na wyścigi, jeden przez drugiego, ścigając się’. Wyrażenie określające.
28) na wyścig ‘bardzo szybko’. Wyrażenie określające. ♦ Na wyścigi.
