1) brać się w ręce ‘zapanować nad sobą’. Zwrot. ♦ Wziąć się w garść.
2) pot. choć rękę podaj ‘o małej odległości: bardzo blisko’. Wyrażenie określające.
3) człowiek, mąż dużej ręki ‘człowiek silny, mocny’. Frazem. Mąż ‘podn. mężczyzna godny szacunku’.
4) dać komuś na coś rękę ‘potwierdzić coś, wyrazić zgodę na coś, zaręczyć’. Zwrot. ♦ Dać słowo na coś.
5) dać szalonemu miecz do ręki ‘dać człowiekowi nieodpowiedzialnemu wielkie środki do dyspozycji, obdarzyć go wielką władzą; popełnić rzecz ryzykowną’. Zwrot.
6) leźć, pchać się, wchodzić komuś pod rękę ‘przeszkadza komuś (w pracy)’. Zwrot.
7) książk. macosza ręka ‘ktoś nieżyczliwy’. Wyrażenie rzeczownikowe.
8) martwa ręka ‘osoba, instytucja nieposiadająca pełnych praw w zakresie rozporządzania swoim majątkiem’. Wyrażenie rzeczownikowe.
9) mieć maślane ręce ‘być niezręcznym, wszystko upuszczać’. Zwrot. ♦ Mieć dziurawe ręce.
10) mieć rękę w (czyjejś) kieszeni ‘brać w czymś udział’. Zwrot.
11) mieć, posłać, postawić kogoś ze swej ręki ‘mieć ze swej strony, jako swego przedstawiciela’. Zwrot.
12) pot. mieć ręce natarte magnezem; mieć smołę w ręku; mieć (za) długie ręce ‘kraść, być złodziejem’. ♦ Mieć lepkie ręce.
13) nieść, nosić serce w ręku ‘okazywać uczucia, być szczerym’. Zwrot.
14) obnosić kogoś na rękach ‘uwielbiać kogoś’. Zwrot. ♦ Nosić kogoś na rękach.
15) pali coś ręce ‘przyjęcie czegoś jest dla kogoś upokarzające’. Zwrot.
16) książk. podać komuś, wyciągnąć do kogoś pomocną rękę ‘przyjść z pomocą, udzielić pomocy, wesprzeć’. Zwrot. ♦ Podać komuś pomocną dłoń.
17) pot. podnieść świętokradzką rękę ‘dokonać zamachu; okraść’. Zwrot.
18) posmarować komuś rękę ‘dać łapówkę’. Zwrot.
19) pot. żart. przeżegnać się, żegnać się lewą ręką ‘takim ruchem wyrażać zdumienie, zaskoczenie czymś’. Zwrot.
20) przyschło coś do czyjejś ręki ‘coś zostało przez kogoś przywłaszczone’. Zwrot.
21) ręka na to ‘fraza wypowiadana podczas gestu na znak zgody’. Fraza. ♦ Ręka na zgodę.
22) pot. ręka noga ‘rodzaj pogróżki’. Fraza. ♦ Ręka, noga, mózg na ścianie.
23) żart. ręka rdzewieje ‘ktoś wychodzi z wprawy’. Fraza.
24) utrzeć komuś nosa suchą ręką ‘poskromić kogoś bez rozlewu krwi’. Zwrot.
25) w jedną, w każdą rękę ‘w jedną, w każdą stronę’. Wyrażenie określające.
26) reg. żart. witać kogoś kosmatą ręką, kosmato ‘winszować zawartego małżeństwa, witając się z kimś pierwszy raz po ślubie’. Zwrot. Kosmaty ‘obrośnięty włosami; włochaty, kudłaty’.
27) wkładać na kogoś rękę‘ błogosławić kogoś’. Zwrot.
28) książk. wyzywać kogoś na rękę‘ wyzywać kogoś do walki sam na sam’. Frazem. ♦ Wyzywać na pojedynek.
29) zaczepić o coś, za coś ręce ‘móc zacząć pracę, mieć możność pracy’. Zwrot. ♦ Zaczepić się gdzieś.
